Na een zomerperiode waarin we toch voor een deel weer op locatie konden werken, moeten we er nu weer aan wennen om van huis uit te werken. Voor de een zegen, voor de ander een regelrechte ramp. Hoe men thuiswerken ervaart, is afhankelijk van meerdere factoren. Om zowel mentaal als fysiek gezond en fit te blijven in deze thuiswerkperiode, is het om te beginnen belangrijk om je bewust te zijn van grenzen. Maar wat is een grens eigenlijk precies?
thuiswerken vraag om aangeven grenzen

Thuiswerken vraagt om het aangeven van je grenzen

20 oktober 2020 - Ellis samsom

Na een zomerperiode waarin we toch voor een deel weer op locatie konden werken, moeten we er nu weer aan wennen om van huis uit te werken. Voor de een zegen, voor de ander een regelrechte ramp. Hoe men thuiswerken ervaart, is afhankelijk van meerdere factoren. Heb je een goed ingerichte werkplek waar je ongestoord kunt werken, of moet je de thuiswerkplek delen met je partner en eventueel ook met je kinderen? Daarnaast is het belangrijk om de juiste balans tussen werk en privé te vinden.

Eén van de risico’s van thuiswerken is dat de grenzen tussen werk en privé vervagen, waardoor je makkelijk veel langer door werkt dan wanneer je op kantoor zou zitten. Of dat je vergeet pauze te nemen. Een ander risico is dat je het werk minder makkelijk los kan laten. Het kan heel anders voelen dan wanneer je aan het eind van de dag de deur van kantoor achter je dichttrekt en naar huis gaat. Je hebt dan even de tijd om je hoofd leeg te maken en het werk los te laten. Als je thuiswerkt, is het alleen een kwestie van je computer uitzetten. Of soms dat zelfs niet eens, maar is het alleen maar een kwestie van uitloggen en weer verder gaan op je computer met iets voor jezelf. Hierdoor ligt het gevaar van overbelasting, uitputting, of zelfs burn-out op de loer. Om zowel mentaal als fysiek gezond en fit te blijven in deze thuiswerkperiode, is het om te beginnen belangrijk om je bewust te zijn van grenzen. Maar wat is een grens eigenlijk precies?

Wat zijn grenzen eigenlijk en waarom hebben we ze nodig?
Grenzen helpen ons om onze persoonlijke ruimte te bewaken. Deze ruimte hebben wij nodig om ons prettig en veilig te voelen. Het doel van grenzen stellen is om goed voor jezelf te zorgen, door duidelijk te maken wat je nodig hebt of wat niet acceptabel is voor jou. Maar het omgekeerde is ook belangrijk: grenzen van anderen respecteren. Naast grenzen in relatie tot onze omgeving, geeft ook je eigen lichaam signalen als je je eigen grens overgaat. Zeker bij thuiswerken ligt het gevaar op de loer dat je uren achter elkaar achter je beeldscherm blijft zitten, waardoor je hoofdpijn krijgt, last van je ogen of pijn in je armen en schouders. Dit zijn duidelijke signalen van je lichaam dat je even pauze moet nemen.

Grenzen herkennen
Met betrekking tot thuiswerken zijn er verschillende grenzen waar je aan kunt denken. De meest voor de hand liggende grens is de grens van je werktijden. Probeer je zoveel mogelijk te houden aan de uren die je normaal gesproken op kantoor ook zou werken. En dat is best lastig. Zo liep ik er bijvoorbeeld tegen aan dat mensen mij voor mijn andere werkgever op mijn privé-mobiel gingen bellen buiten mijn gewone werktijden. In het begin maakte het mij nog niet zoveel uit, maar het werkte toch verstorend. Daarom heb ik ervoor gekozen om hier een aparte mobiel voor aan te vragen. Die zet ik uit als ik niet voor deze werkgever werk. En zo heb ik deze vervagende grens heel simpel weer hersteld. Het duurde wel even voordat ik door had dat ik hier iets aan kon doen. Zo zijn er legio voorbeelden van grenzen bij thuiswerken. Je kunt denken aan afspraken met je kinderen wanneer ze je echt niet mogen storen, of over de tijden waarop jij gebruik kunt maken van de werkplek en wanneer je partner of je kinderen. Een minder voor de hand liggende grens, als je geen aparte werkruimte hebt, is de keuze om de werkspullen ook echt op te ruimen, en even frisse lucht toe te laten als je klaar bent met werken. Zo voelt het weer als een ruimte waarin je je kunt ontspannen. Dit om maar een paar voorbeelden te noemen, en te laten zien dat het niet allemaal even duidelijk als grens te herkennen is. 

Irritatie en boosheid als signaal 
Op het moment dat jouw grens overschreden wordt, kun je dat merken doordat je (lichte) irritatie of boosheid op voelt komen. Ongeacht of deze overschrijding met opzet was of dat het ging om een onbewuste overschrijding (dat laatste is vaak het geval). Het is belangrijk om dit gevoel niet weg te drukken, maar te luisteren naar de boodschap: ‘Alarm, er wordt een grens overschreden!’ en hierop te reageren door je grens aan te geven. Door direct als je voelt dat er een grens wordt overschreden hierop te reageren, voorkom je dat de boosheid zich zo hoog opbouwt dat je uiteindelijk excessief reageert. Het gevolg kan een fikse ruzie zijn. Terwijl de aanleiding misschien niet eens zo heel groot was.

Effectief je grens aangeven
Het herkennen en erkennen van deze grenzen is stap één; de volgende stap is om hier iets aan te doen door je grens aan te geven op een manier dat dit ook geaccepteerd wordt. En dat is nog helemaal niet zo makkelijk. Sommige mensen hebben helemaal geen gevoel meer voor hun eigen grenzen. Anderen hebben dat juist niet voor de grenzen van iemand anders. Maar ook als mensen wel hun grens (h)erkennen, vinden veel mensen het moeilijk om dit kenbaar te maken. In verschillende van mijn coachings-sessies kwam naar voren dat de client de eigen grens niet kenbaar wilde maken, omdat men bang was om dan niet meer aardig gevonden te worden. De grens wordt dan in het geheel niet, of zo weifelend aangegeven, dat hier niet op gereageerd wordt. Het andere uiterste is de grens juist te heftig aangeven, waardoor ook niet het gewenste effect wordt bereikt. Het is dus belangrijk om je grens in een vroeg stadium aan te geven en hierin duidelijk te zijn. Geef concreet aan wat je wilt (of niet wilt) zodat hier geen verwarring over kan bestaan. Een andere belangrijke voorwaarde is dat hetgeen je vraagt ook redelijk moet zijn, waardoor men hier ook echt aan kan voldoen. En de grens moet ook afdwingbaar zijn.

Voorbeeld:

  • Geef concreet aan wat je wilt: ik wil niet buiten werktijd gebeld worden.
  • Wees redelijk met het stellen van grenzen die anderen kunnen begrijpen: de meeste mensen wisten niet dat ze mij op mijn privé-mobiel belden, dus het was begrijpelijk dat ze mij ook buiten mijn werkuren belden. Door het gebruik van een werkmobiel is deze grens duidelijk.
  • Zorg dat de grens afdwingbaar is: door het uitzetten van de werkmobiel buiten werktijd word ik niet meer gestoord.

Grenzen en paarden
Paarden zijn heel duidelijk zowel in het aangeven van grenzen, als in het reageren op een grens. Als je bij een paard een halfslachtige grens aangeeft, zal het paard hier niet op reageren en doorgaan met waar hij mee bezig was. Als dat op jou aflopen was, kan dat erg onplezierig zijn. Maar door het te heftig aangeven van een grens, jaag je het paard weer bij je weg. Terwijl het alleen de bedoeling is om de grens aan te geven en niet het paard weg te jagen. Daarom is het oefenen met paarden in het onderzoek en aangeven van grenzen een heel krachtig hulpmiddel. Het geeft je heel concreet inzicht in de manier waarop jij je grens aangeeft. Vaak is dit een enorme eyeopener, en helpt dit inzicht je enorm in de dagelijkse praktijk. Het onderstaande praktijkvoorbeeld geeft een inkijkje in hoe een dergelijk inzicht tot stand kan komen tijdens een oefening met grenzen stellen.

Praktijkvoorbeeld: Tijdens een oefensessie met een paard in het aangeven van grenzen, gaf een cliënt wel een grens aan maar heel voorzichtig. Het paard trok zich hier niets van aan en liep rustig door tot aan de client, snuffelde even aan hem en liep toen weer weg. De tweede keer dat het paard hem benaderde, gaf hij de grens weer heel voorzichtig en laat aan, waardoor het paard recht op hem afliep. Dit voelde ongemakkelijk voor de client. Ik heb hem gevraagd om te proberen de grens wat eerder en duidelijker aan te geven. Hij gaf aan dat hij dat wel spannend vond, maar probeerde het wel. Het werkte en het paard stopte netjes. Daarna liep hij rustig door en ging rustig bij de client staan. Zo hebben ze een tijdje samen gestaan. De cliënt gaf later geëmotioneerd aan dat hij eerst bang was het paard af te wijzen door een grens aan te geven. Maar dat hij nu ervaren had dat het aangeven van een grens geen afwijzing hoeft te zijn. Dit was voor hem een prachtig inzicht wat hij ook heel goed kon plaatsen in zijn dagelijkse werkelijkheid.

Hulp nodig?
Kan jij wel wat hulp gebruiken in hoe je beter je eigen grenzen kunt bewaken, of heb jij medewerkers in je bedrijf die hier wel hulp bij kunnen gebruiken? Samen met onze paarden help ik je graag om jou bewust te maken van jouw grenzen en die van de ander, en hoe je op een goede manier deze grenzen kunt bewaken, c.q. respecteren. Neem direct contact met mij op voor een nadere kennismaking en toelichting.

Ellis Samsom, 20 oktober 2020