Hoe paradoxaal het ook mag klinken: je kan pas echt van de angst afkomen als je deze emotie volledig toe durft te laten. Ik zal hieronder proberen uit te leggen hoe dat zit, mede door toe te lichten hoe paarden dit doen. Daarbij zal ik handvatten geven hoe je dat kunt doen.
Hoe paradoxaal het ook mag klinken: je kan pas echt van de angst afkomen als je deze emotie volledig toe durft te laten. Ik zal hieronder proberen uit te leggen hoe dat zit, mede door toe te lichten hoe paarden dit doen. Daarbij zal ik handvatten geven hoe je dat zelf kunt toepassen.
“Je krijgt kracht, moed en vertrouwen door elke ervaring waarin je de angst in de ogen kijkt.”
Eleanor Roosevelt
“Ik leerde dat moed niet de afwezigheid is van angst, maar het overwinnen ervan. De dappere man is niet hij die niet bang is, maar hij die de angst overwint.”
Nelson Mandela
Eerst even een stukje achtergrond waarom ik deze blog schrijf. Sinds de coronacrisis leeft een groot deel van de wereldbevolking in een meer of minder constante vorm van angst. Dit is niet alleen heel vervelend en uitputtend, het ondermijnt ook nog eens letterlijk ons immuunsysteem, en dus onze gezondheid.
Mensen en emoties
Wij mensen hebben in de loop van ons leven geleerd om vooral lastige emoties te onderdrukken. Dit wordt ons met de paplepel ingegoten. Wij willen/mogen de emotie niet voelen en zetten een masker op. Echter, dit werkt slechts tijdelijk. Door het onderdrukken van de emotie bouwt de druk zich op, en explodeert het op een bepaald moment. Je kunt dit voor je zien als een bal die je onder water probeert te houden. Op het moment dat je de bal loslaat, schiet deze ongecontroleerd naar boven. Doorgaans gebeurt dit op ongewenste momenten, en met een onevenredige heftigheid.
Paarden en emoties
Paarden kunnen hun emoties niet onderdrukken of verbergen zoals mensen. Dit hebben ze ook nodig (gehad) om te kunnen overleven als vluchtdier. Stel je voor dat een paard een hongerige leeuw in het vizier krijgt, de angstemotie vervolgens onderdrukt en doet of hij niet bang is voor de leeuw en rustig doorgaat met grazen. Dit paard zal geen lang leven beschoren zijn. In plaats van emoties te onderdrukken gebruiken de paarden een methode bestaande uit de volgende vier stappen: voel de emotie, verkrijg de boodschap achter de emotie, handel ernaar en ga vervolgens weer grazen. En vooral dat laatste is belangrijk om weer tot rust te komen. Paarden laten werkelijk de emotie los en gaan weer grazen. Zij blijven niet hangen in piekeren of chagrijn vanwege de situatie, maar gaan weer over tot de orde van het moment en komen weer in volledige ontspanning.
Emoties zijn bondgenoten en komen als golven
Het gevoel, de emotie zelf is je bondgenoot. Het voelen van emoties is juist gezond. Zo is de emotie angst een waarschuwingssignaal voor gevaar. Je kunt erop vertrouwen dat emoties als golven zijn. Er komt altijd een moment waarop de golf zijn top bereikt en weer gaat dalen. Alleen niet als je de golf tegen probeert te houden. Dan bouwt deze zich alleen maar verder op. De kunst is de golf uit te zitten, en erop te vertrouwen dat deze weer zal dalen. Door de emotie niet te onderdrukken, maar te zien als bondgenoot en deze toe te laten (hoe naar dit ook voelt), zal je ook de boodschap achter de emotie ontvangen. Op basis daarvan kan je bepalen of en welke actie er nodig is, om vervolgens weer te kunnen gaan ‘grazen’.
Gevoelsbesmetting
Alle emoties zijn besmettelijk van individu op individu. Ook dit heeft zijn functie (gehad) om te kunnen overleven als groep. Dit gebeurt zonder dat wij er erg in hebben. Maar iedereen kent wel situaties waarin je je ineens ongemakkelijk gaat voelen zodra je een ruimte binnenkomt waar andere mensen zijn, terwijl je je vlak daarvoor nog heel vrolijk voelde. Deze vorm van gevoelsbesmetting zien we nu in optima forma aan het werk in de huidige angstspiraal.
Wat kan je zelf doen als je je angstig voelt in deze tijd?
Aansluitend bij hetgeen ik hierboven toegelicht heb, is het belangrijk om de emotie die je voelt, in dit geval de angst, niet proberen weg te drukken. Durf om te beginnen het gevoel toe te laten in het vertrouwen dat de piek van de golf weer af zal nemen. Probeer te ontdekken welke boodschap deze emotie voor jou heeft, en handel hiernaar. Het kan ook inhouden dat je niets hoeft te ondernemen. De laatste stap is weer gaan ontspannen. Met de ongrijpbaarheid van het virus en alle verwarrende en tegenstrijdige informatie hieromheen, is het natuurlijk heel erg lastig om de boodschap te horen en te weten welke actie je moet ondernemen om weer bij het grazen uit te kunnen komen. Veel van de factoren hebben we namelijk helemaal niet zelf in de hand.
Hoe ik er zelf mee omga
Hoewel ik niet zozeer bang ben voor het virus zelf, voel ik wel angst van alle gevolgen die deze pandemie met zich meebrengt. Er zijn dagen bij dat dit mij volledig verlamt. Onbewust vecht ik dan ook tegen de angst, en wil ik de emotie niet voelen. Eergisteren was zo’n dag. Uiteindelijk realiseerde ik mij weer het belang van het voelen van de emotie, ook al heb ik geen oplossing voor het grote probleem. Door de emotie in zijn volheid toe te laten, kwam ook de rust weer in mij, en kwam ik op het idee om deze blog te schrijven. Nu kan ik weer even ‘grazen’.
Zeker in deze tijd zal de emotie vast en zeker weer de kop op steken. En zullen er ook weer momenten zijn waarop ik de angst niet wil voelen en deze weg zal drukken. Maar ik vertrouw erop dat als ik de angst weer toelaat, ik ook weer een moment van rust (grazen) zal ervaren, en zo de storm te kunnen overleven.
Ik hoop dat deze informatie jou ook een beetje kan helpen om te gaan met de angst die zo merkbaar om ons heen leeft. Ik realiseer me tegelijk ook hoe ingewikkeld het is. Het is slechts een tipje van de sluier; het omgaan met emoties is een belangrijk onderdeel van de coachingssessies die ik aanbied.
Ellis Samsom, 11 juni 2020